Đích tốt đẹp
Còn nhớ, năm 2005, Vụ Pháp chế (Bộ Xây dựng) được giao soạn thảo Luật kinh dinh bất động sản. Trong rất nhiều nội dung của dự luật này, có quy định “tổ chức, cá nhân kinh dinh bất động sản khi bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua bất động sản phải duyệt sàn giao thiệp bất động sản”.
Ông Chu Văn Chung, Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, vào thời khắc đó, mục đích của việc nép mua, bán bất động sản phải qua sàn là nhằm tạo điều kiện thuận tiện cho người mua, đồng thời kết nối với thị trường hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, giao tế qua sàn có thể quản lý tốt hơn thông tin về giá cả, về tính pháp lý của sản phẩm...
Sau khi Luật kinh dinh bất động sản được Quốc hội duyệt y và có hiệu lực từ ngày 1/1/2007, hàng ngàn sàn giao dịch bất động sản đã hình thành. Bộ Xây dựng còn giao cho Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản thành lập Mạng sàn giao tế bất động sản Việt Nam với hàng trăn sàn giao thiệp từ Nam ra Bắc đăng ký tham gia.
Thời điểm đó, ông Chung cho biết, Bộ Xây dựng kỳ vọng chuẩn y Mạng sàn sẽ kết nối thông tin của thảy các sàn giao du trên cả nước, làm sao để ngồi tại Hà Nội có thể biết được một ngôi nhà tại TP. HCM đã được bán cho ai? Có đầy đủ giấy má pháp lý hay không?...
Không những thế, Bộ Xây dựng còn muốn ưng chuẩn các giao du đã được công khai trên sàn, có thể thống kê và đưa ra những dự báo về quy mô, giá cả, thiên hướng … của thị trường nói chung và từng khu vực, từng địa phương nói riêng. Làm được điều này, theo ông Chung, là chúng ta đã xây dựng được một “hàn thử biểu” , để từ đó cơ quan quản lý hoạch định chính sách phát triển thị trường tốt hơn, DN kinh dinh bất động sản có những điều chỉnh sản phẩm cho hiệp với nhu cầu. Và chung cuộc là giúp người dân có những quyết định thích hợp với nhu cầu, điều kiện của mình.
Nhưng khó thực hành
Cho đến tháng 3/2013, theo thống kê của Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), cả nước đã có 1.012 sàn giao dịch bất động sản được thành lập, trong đó Hà Nội có 469 sàn, TP. HCM có 397 sàn, với tổng số người được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, định giá bất động sản lên tới hơn 35.000. Nhiều sàn giao tế còn lập các sàn “con” của mình tại các khu vực hoặc địa phương khác, nơi có những dự án đang “nóng” mà không được tính vào con số thống kê nêu trên.
Tuy số lượng các sàn giao dịch bất động sản phát triển mạnh, nhưng chất lượng không đi kèm và bắt đầu xuất hiện nhiều hiện tượng không hay. Trước tiên là quy định sàn giao tế phải có “diện tích tối thiểu 50 m2 phục vụ cho hoạt động môi giới, giao thiệp và thêm 20 m2 cho mỗi hoạt động dịch vụ bổ sung, đồng thời đảm bảo có trang thiết bị hạp với nội dung hoạt động”; hay quy định “phải có tối thiểu 2 viên chức làm thuê việc môi giới bất động sản có chứng chỉ môi giới. Nếu có dịch vụ định giá bất động sản, phải có tối thiểu 2 nhân viên làm mướn việc định giá bất động sản có chứng chỉ định giá bất động sản do cơ quan có thẩm quyền cấp”. Để đáp ứng đề nghị trên, các sàn phải “chạy” rất khó nhọc, nhưng có những điều kiện rất khó có thể đáp ứng như quy định về diện tích sàn giao dịch chả hạn.
Ngoại giả, Giám đốc một sàn giao du địa ốc tại Hà Nội cho biết, theo quy định của Bộ Xây dựng, định kỳ các sàn giao du bất động sản phải mỏng hoạt động giao dịch. Nhưng nhiều sàn không thể bẩm do những thông tin giao tế của khách hàng phải cam kết “bảo mật”.
Ông Phan Thành Mai, Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Trưởng ban điều hành Mạng các sàn giao dịch bất động sản miền Bắc cho biết, quy định của luật pháp tuy đã có nhưng việc giám sát hoạt động các sàn lâu nay đang bị thả lỏng. Rất nhiều sàn thành lập ra rồi đóng cửa, nhưng không báo cáo Sở Xây dựng khiến việc quản lý gặp nhiều khó khăn. Cơ quan quản lý cũng khó đánh giá được chất lượng cũng như năng lực thật sự của các sàn giao dịch hiện nay.
Chính vì vây, cả hai Mục tiêu là công khai thông báo và dự báo thị trường mà Ban soạn thảo Luật Kinh doanh bất động sản đề ra ban sơ đều không thực hành được. Các sàn hoạt động nhiều khi hỗn độn, vàng thau lẫn lộn khiến nhiều khách hàng như “chim chích vào rừng” khi gõ cửa những địa chỉ này mong tìm một chốn an cư.
Kỳ 2: Các sàn bất động sản đang hoạt động ra sao?
Minh Nhật